Θέλουμε μια υγιή σχέση και εγώ και εσύ και όλοι. Και; Αρκεί να θέλουμε; Μπαίνουμε στις σχέσεις γεμάτοι ενθουσιασμό, πάθος, προσδοκίες και βγαίνουμε απογοητευμένοι, πικραμένοι, άδειοι. Ανακυκλώνουμε συμπεριφορές, αλλά απ’ την άλλη αναρωτιόμαστε τι πάει λάθος.
Οι φιλίες, οι σχέσεις, τα ζευγάρια έχουν ανάγκη την επικοινωνία. Πως θα μεταφέρω στο σύντροφό μου το πως νιώθω, το τι αισθάνομαι, τι έχω ανάγκη απ’ τη σχέση μας; Αν δεν εκφραστώ και περιμένω ν’ αντιληφθεί τις σκέψεις μου, τις ανάγκες μου, τα συναισθήματά μου, έχω μεγάλη πιθανότητα να καταδικάσω αυτή τη σχέση.
Τις περισσότερες φορές αναπαράγουμε μοτίβα επικοινωνίας που υπήρχαν στις δικές μας οικογένειες, ακόμα κι αν αυτά τα θεωρούμε προβληματικά. Αρκετές φορές βλέπουμε σχέσεις που ‘χουν μετατραπεί σε παιχνίδι εξουσίας και ο ένας προσπαθεί να κυριαρχήσει στον άλλον, μ’ αποτέλεσμα η σχέση να μη δυναμώνει, αλλά να ροκανίζεται μέρα με τη μέρα.
Οι σχέσεις έχουν ανάγκη το σεβασμό, την εκτίμηση, την ανεξαρτησία, τον θαυμασμό, τον ερωτισμό, την ανανέωση κι όλα αυτά χωρίς επικοινωνία, μοίρασμα και σύνδεση δεν μπορούν ν’ ανθίσουν σε βάθος χρόνου. Ο φόβος μας μην έρθει η εγκατάλειψη ή η απόρριψη, είναι αυτός που πολλές φορές μας κάνει να μην δείχνουμε με διαφάνεια τα συναισθήματά μας, τις ανάγκες μας, τις προτεραιότητές μας.
Μαζεύουμε, μαζεύουμε και φτάνουμε να κρίνουμε, να κατηγορούμε το σύντροφό μας και να δημιουργούμε ενοχές. Εκεί είναι η στιγμή όπου αρχίζει η απομάκρυνση. Απογοήτευση, θυμός συσσωρευμένος, μας φτάνουν στο σημείο να μιλήσουμε όταν το ποτήρι ξεχειλίζει και εκεί τα σχόλιά μας γίνονται καυστικά, γεμάτα οργή και σαρκασμό, χωρίς ίχνος διάθεσης για φροντίδα στη σχέση.
Στο ξεχείλισμα του ποτηριού, όλα τα όμορφα της σχέσης έχουν πέσει στο πάτωμα, αφήνοντας μαύρους λεκέδες και στο ποτήρι έχουν εμφανιστεί όλα τα δύσκολα, τα δυσάρεστα, τα ζόρικα, θολώνοντας το νερό και χάνοντας τη γεύση απ’ όλα αυτά τα όμορφα που είχαμε γευτεί. Στη θέση άμυνας ή επίθεσης -ανάλογα με το ποιος άνοιξε το μέτωπο τη δεδομένη στιγμή- το μόνο που ‘χουμε ανάγκη βαθιά μέσα μας είναι μια αγκαλιά, μια τρυφερή κουβέντα, που ξέροντας ότι την έχουμε στερηθεί, θέλουμε να πληγώσουμε, να ουρλιάξουμε, να πονέσουμε, να τα πούμε όλα, ώστε να βρούμε το δίκιο μας, την αλήθεια μας.
Και κάπου εκεί υπάρχουν συχνά δυο αλήθειες, που η μια αρνείται πεισματικά την άλλη, μην τυχόν και χάσουμε τον έλεγχο ή φανούμε λάθος. Και ενώ μιλάμε για την σχέση μας, που υποτίθεται θέλουμε να «σώσουμε», έχουμε πάρει όλα τα εργαλεία για να σκάψουμε το λάκκο, να τη θάψουμε όσο βαθιά μπορούμε και ύστερα να θρηνήσουμε. Καμία ελπίδα για επικοινωνία. ‘Εχει κάτσει επιβλητικά στην πολυθρόνα ο εγωισμός μας. Απ΄ τη μια εύθραυστοι και θυματοποιημένοι και απ’ την άλλη εξοργισμένοι και προδομένοι, ψάχνουμε λέξεις να πονέσουμε, να ταπεινώσουμε, τουλάχιστον να μην πονάμε μόνο εμείς.
Εκεί που οι σχέσεις λοιπόν χρειάζονται εγγύτητα, πάθος και δέσμευση, εμείς αφήνουμε στην άκρη το μαζί, δίνοντας τη σχιτάλη στο εγώ. Είναι εκεί η λύση μας; Μάλλον εκεί είναι η άκρη του γκρεμού και αν δεν βάλουμε γερά κάτω τα πόδια κόντρα, δεν σώζεται κανείς. Ένα χιλιοστό μπροστά θα μας ρίξει στο γκρεμό και η σκέψη ότι θα φύγουμε μόνοι στο κενό, μας κάνει όλο και πιο θηρία ώστε να θέλουμε να παρασυρθούμε στο κενό μαζί.
Μπορεί να σταματήσει το μυαλό να σκέφτεται τόσο εγωιστικά και καταστροφικά; Σώζεται τίποτα ή όλα είναι χαμένα; Καμιά φορά είναι πιο εύκολο να γκρεμίσω, παρά να χτίσω. Όμως το θέμα δεν είναι ν΄ ανακυκλώσουμε πάλι συμπεριφορές και μετά να θρηνήσουμε, το έχουμε δει το έργο, αλλά να κάνουμε την υπέρβαση και ν’ επικοινωνήσουμε χωρίς επίκριση, χωρίς ταμπέλες, χωρίς γκρίνια, χωρίς ανασφάλεια, χωρίς θυμό.
Πως; Δίνοντας ένα θετικό πρόσημο στην εξέλιξη της σχέσης, επικοινωνώντας παρέχοντας ανατροφοδότηση. Μπορούμε να παρέχουμε ανατροφοδότηση και πόσο έτοιμοι είμαστε να την δεχτούμε; Δεν είναι λίγοι αυτοί που την εκλαμβάνουν ως κριτική και δεν μπορούν ν’ αντιληφθούν τα οφέλη.
Δίνοντας μια ειλικρινή ανατροφοδότηση ενισχύουμε μια καλύτερη επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Την ακούμε συχνά στον εργασιακό χώρο, γνωστή ως θεμελιώδης διαδικασία όπου εφαρμόζεται με στόχο την καλύτερη παραγωγική αλλαγή. Ο καθένας μας αν βγει απ’ την οπτική ότι μας κριτικάρουν και ακούσει μ’ ενεργητική ακρόαση όλα όσα μας επισημαίνουν, είναι ο πιο υγιής τρόπος εξέλιξης και ενδυνάμωσης.
Κάποιοι κάνουμε το λάθος να δίνουμε μόνο την αρνητική ανατροφοδότηση, ενώ είναι ύψιστης σημασίας να ξεκινήσουμε από τη θετική πλευρά. Αυτό δίνει την ευκαιρία ο καθένας ν’ ακούσει τα δυνατά του σημεία, ώστε να τα ενισχύσει και να τα κρατήσει σε υψηλά επίπεδα. Απ’ την άλλη, η ανατροφοδότηση μας εντοπίζει σημεία βελτίωσης, είναι εξαιρετική, γιατί είναι το σημείο εκείνο, όπου αν εστιάσουμε θα έρθει η μεγαλύτερη αλλαγή, οπότε και η ουσιαστική επικοινωνία στη σχέση μας, εφόσον έχουμε ακούσει τις ανάγκες του συντρόφου μας και έχουμε κάνει βήματα στο να συνδεθούμε και να σεβαστούμε όλα όσα μοιράστηκε.
Μπορεί η ανατροφοδότηση να είναι γνωστή κυρίως από τον εργασιακό τομέα, ή τον εκπαιδευτικό κλάδο, όμως έχει εξίσου αξία στις σχέσεις μας. Ξέρουμε άλλωστε ότι η σχέση χρειάζεται δυο, χρειάζεται ανταλλαγή συναισθημάτων, συνεχής προσπάθεια και ο καθένας έχει το μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό. Η σιωπή, η συνεχής παράβλεψη περιστατικών που μας έφεραν σε δυσάρεστη θέση, έχει σαν αποτέλεσμα την απομάκρυνση, την συσσώρευση θυμού, θλίψης, αγανάκτησης.
Το σημείο κλειδί είναι να έχουμε ενεργοποιημένη την ενσυναίσθηση ώστε να έχουμε και το καλύτερο αποτέλεσμα. Άλλωστε η ίδια η σχέση μας χρειάζεται ανατροφοδότηση από την προσωπική μας αλληλεπίδραση με τρίτους, ώστε να εξελίσσεται να μην νιώθουμε ότι γίνεται βαρετή.
Την επόμενη λοιπόν φορά που κάτι θα μας αρέσει, μην το θεωρήσουμε δεδομένο. Ένα απλό «Με έκανες να αισθανθώ …, όταν σε άκουσα να μου λες…», μπορεί να είναι η αρχή για να γίνει κάτι ακόμα πιο δυνατό, γιατί ο άλλος θα καταλάβει τι κάνει που μας αρέσει.
Αντίστοιχα αν κάτι μας ζορίζει, μην το καταπιούμε. Ας ανοίξουμε την ψυχή μας λέγοντας το συναίσθημά μας. «Όταν έκανες …, ένιωσα …». Αν ο άλλος νοιάζεται θα ακούσει τη δυσκολία που περνάμε και αν μας θέλει στη ζωή του, θα φροντίσει ν’ αλλάξει κάτι. Αν η σχέση δεν έχει αξία, τότε η επανάληψη ίδιων καταστάσεων θα είναι το πράσινο φως για να φύγουμε.
Ας εκφραστούμε χωρίς κριτική, χωρίς ύφος, χωρίς θυμό και η σχέση αν πραγματικά έχει βάσεις θ’ ανθίσει.
Συντάκτης: Ελένη Τουρλούκη
