Υπάρχει μια στιγμή στη ζωή όλων μας που η πραγματικότητα μοιάζει άδικη. Μια απώλεια, μια προδοσία, μια πληγή που μοιάζει να μην κλείνει. Μπροστά σε αυτή την αδικία, είναι φυσικό να ρωτήσουμε: «Γιατί σε μένα;». Είναι η πιο ανθρώπινη ερώτηση, γεμάτη πόνο και αδυναμία να καταλάβουμε.
Όμως, τι συμβαίνει όταν αυτή η ερώτηση δεν φεύγει ποτέ; Όταν γίνεται ένα μόνιμο καταφύγιο, ένας τρόπος να ερμηνεύουμε όσα μας συμβαίνουν; Αυτό είναι η αυτο-θυματοποίηση: μια αόρατη φυλακή που κατασκευάζουμε για να προστατευτούμε από το χάος της ζωής, αλλά καταλήγει να μας εγκλωβίζει ακόμα περισσότερο.
Η Παγίδα της Αυτο-Θυματοποίησης
Η αυτο-θυματοποίηση δεν μοιάζει απειλητική στην αρχή. Είναι ένας ρόλος που φαίνεται ασφαλής. Όταν νιώθεις θύμα, δεν χρειάζεται να αλλάξεις τίποτα. Η ευθύνη βαραίνει τους άλλους, τη ζωή, τις καταστάσεις. Δεν φταις εσύ∙ φταίνε οι συνθήκες. Και αυτό μπορεί να σου δώσει μια μικρή, παροδική ανακούφιση.
Σκέψου το: αν μείνεις στο «γιατί εγώ;», δεν χρειάζεται να κοιτάξεις τα δικά σου τραύματα, τις δικές σου επιλογές, ή τη δύναμη που έχεις για να τα αλλάξεις όλα αυτά. Είναι πιο εύκολο να μείνεις παρά να ρισκάρεις, να αφεθείς στη ζώνη της συνήθειας παρά να δοκιμάσεις κάτι καινούργιο.
Αλλά η παγίδα αυτή έχει τίμημα. Η αυτο-θυματοποίηση δεν σε αφήνει να μεγαλώσεις. Σε κρατάει μικρό, εγκλωβισμένο στο παρελθόν. Και ίσως το πιο σκληρό κομμάτι: απομακρύνει τους άλλους. Όταν κάποιος φοράει συνεχώς την ταμπέλα του θύματος, οι άνθρωποι γύρω του σταδιακά κουράζονται. Νιώθουν ότι δεν μπορούν να τον βοηθήσουν, ότι τίποτα δεν είναι αρκετό.
Πώς Ξεκινά
Η αυτο-θυματοποίηση συνήθως ξεκινά από έναν πόνο. Μπορεί να είναι παιδικά τραύματα, μια δύσκολη σχέση, μια αδικία που ποτέ δεν ειπώθηκε. Εκείνη τη στιγμή, δεν είχες τα εργαλεία να το αντιμετωπίσεις διαφορετικά. Και έτσι, δημιουργήθηκε μια πεποίθηση: «Εγώ δεν έχω τη δύναμη να αλλάξω. Τα πράγματα συμβαίνουν σε μένα, χωρίς εμένα.»
Όμως, το παρελθόν δεν χρειάζεται να γράφει το μέλλον σου. Εκείνη η στιγμή ήταν μια πραγματικότητα τότε. Τώρα, έχεις επιλογές. Μπορείς να πάρεις τις πληγές σου και να τις κάνεις σοφία. Αλλά για να το κάνεις, πρέπει πρώτα να αφήσεις τον ρόλο του θύματος.
Τι Κρύβεται Πίσω από την Αυτο-Θυματοποίηση;
Αν δεις βαθιά μέσα σου, μπορεί να βρεις ότι η αυτο-θυματοποίηση δεν είναι μόνο φόβος. Είναι και μια ανάγκη. Μια ανάγκη να ακουστείς. Να αναγνωριστεί ο πόνος σου. Να σου πει κάποιος: «Ναι, αυτό που έζησες ήταν άδικο. Ήταν σκληρό. Και δεν έφταιγες εσύ.»
Και ίσως, πίσω από αυτόν τον ρόλο να υπάρχει ένας μεγαλύτερος φόβος: ο φόβος ότι αν αφήσεις τον πόνο σου, δεν θα μείνει τίποτα. Ότι ο πόνος σου είναι το μόνο που έχεις, ο μόνος τρόπος που ξέρεις να ζεις.
Αυτός ο φόβος είναι κατανοητός. Αλλά δεν είναι αληθινός.
Πώς Μπορείς να Βγεις από τον Ρόλο;
-
Ρώτησε τον εαυτό σου: «Τι κερδίζω μένοντας στο ρόλο του θύματος;» Ίσως νιώσεις ότι προστατεύεσαι από απογοητεύσεις, ότι αποφεύγεις την ευθύνη. Αλλά μήπως τελικά πληρώνεις το τίμημα με τη χαρά σου;
-
Αντί για το «Γιατί σε μένα;», ρώτησε: «Τι μπορώ να κάνω με αυτό που μου συνέβη;». Αυτή η ερώτηση είναι δύναμη. Είναι η στιγμή που παίρνεις πίσω την ευθύνη για τη ζωή σου, όχι σαν βάρος, αλλά σαν δώρο.
-
Θυμήσου: Δεν είσαι μόνο αυτό που σου συνέβη. Είσαι όλα όσα επέλεξες να γίνεις μετά από αυτό.
Ένα Μήνυμα Ελπίδας
Η θεραπεία δεν σου λέει να αγνοήσεις τις πληγές σου. Σου δίνει το χώρο να τις αγκαλιάσεις, να τις δεις όπως είναι, και να τις αφήσεις να γίνουν ο θεμέλιος λίθος της εξέλιξής σου. Ο πόνος σου δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Είναι η αρχή.
Όταν αποφασίσεις να αφήσεις πίσω τον ρόλο του θύματος, δεν σημαίνει ότι αγνοείς όσα έγιναν. Σημαίνει ότι τα μεταμορφώνεις. Σημαίνει ότι παίρνεις τον πόνο σου και τον κάνεις σοφία, τη θλίψη σου και τη κάνεις συμπόνια, την αδυναμία σου και τη κάνεις δύναμη.
Και Εσύ;
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που νιώθεις όταν προσπαθείς να αφήσεις πίσω σου την αυτο-θυματοποίηση; Μοιράσου την. Είσαι πιο δυνατός/ή από όσο νομίζεις.
Συντάκτης: Ελένη Τουρλούκη
